هدف اصلی از نصب اینترانت‌ها تسهیل ارتباطات و به اشتراک گذاشتن منابع – اعم از سخت‌افزاری – است؛ که به اشتراک گذاشتن منابع اطلاعاتی نقش عمده‌ای در این نظام دارد.
اینترانت خود تاریخچه‌ای مستقل ندارد، زیرا یکی از دستاوردهای اینترنت به‌شمار می‌رود و در واقع چند سالی پس از آنکه اینترنت پا به عرصه جهانی گذاشت، اینترانت و اکسترانت نیز پدید آمد.
در ایران، از اواسط سال ۱۳۷۴ که نرم‌افزار سیستم عامل شبکه (NT SERVER) شرکت رایانه‌ای نت اسکیپ (Netscape) وارد کشور شد، به سبب سهولت نصب اینترانت‌ها بر روی این سیستم عامل شبکه، نصب اینترانت‌ها آغاز گردید و از آن زمان تاکنون، این جریان در دنیا و ایران رشد فزاینده‌ای داشته است. به‌طور مثال، وزارت کشاورزی ایران در همان سال توانست از خدمات شبکه اینترنت استفاده کند.
کاربردها. اطلاع‌رسانی، ارتباطات، بازاریابی و فروش، آموزش از راه دور، کار از راه دور، تصمیم‌گیری بهینه مدیریت بانکداری و اقتصاد و کار و کاریابی، کاربردهای اصلی اینترانت‌ها هستند.
در زمینه اطلاع‌رسانی با توجه به قابلیت چند رسانه‌ای‌ها و ارائه اطلاعات روزآمد، می‌توان به ارائه اطلاعات در زمینه‌های مختلف از جمله نشریات، اطلاعیه‌ها، بخشنامه‌ها، پرونده‌های کاری، اطلاعات تخصصی، اطلاعات مشتریان، رقبا و کاربران، اخبار، و جز آن اشاره کرد. ارائه الکترونیکی این اطلاعات خود موجب کاهش استفاده از کاغذ می‌شود و در نهایت کاهش هزینه و زمان را برای شرکت‌ها به دنبال خواهد داشت. از این روش می‌توان برای توزیع اطلاعات به‌دست آمده از اینترنت استفاده کرد.
در زمینه ارتباطات، اینترانت‌ها باعث تسهیل ارتباطات میان اعضای یک سازمان با مشتریان و رقبا و سازمان‌های بیرونی خواهند شد که به‌طور نمونه می‌توان به جمع‌آوری نظرات، شکایات، و آگاه کردن مدیران از مسائل را نام برد؛ یا ارتباط افراد هم اندیشه در موضوعات خاص که خود باعث ایجاد نوآوری‌ها، خلاقیت‌ها، و ابتکارها در زمینه‌های مختلف می‌شود.
در زمینه بازاریابی و فروش می‌توان تبلیغات جهت معرفی محصولات، در نهایت سفارش از مشتری، دریافت پیشنهادات و انتقادات از مشتری، انجام و پیگیری عملیات فروش، ارائه خدمات پس از فروش، انجام هماهنگی‌های لازم با مشتری و گزارش پیشرفت سفارش به مشتری و به‌طور کلی فروش از راه دور را نام برد.
آیا ایرانت همان اینترانت ملی است؟
با توجه به شواهد و قرائن اینطور به نظر می رسد که ایرانت همان اینترانت ملی است. اسم ایرانت ترکیبی از دو کلمه (ایران و اینترانت) است. باید دید که این شبکه چه زمانی عملیاتی شده و می تواند به طور کامل پاسخگو باشد.
اینترنت چگونه کار می‌کند؟
اینترنت پدیده‌ای است که زندگی بدون آن برای بسیاری از انسان‌ها، دیگر غیرقابل تحمل و حتی غیرممکن است.
همه ما بااینترنت سر و کار داریم. اما اینترنت چگونه کار می‌کند؟ چه اجزایی دارد و مهم‌تر این که به چه کسی تعلق دارد؟ به سروری که از طریق آن وارد دنیای مجازی وب می‌شویم؟ به ما که کاربران آن هستیم؟
در واقع هیچکدام. چون اینترنت نه به ما که به هیچ کس دیگری تعلق ندارد.
اینترنت مجموعه‌ای جهانی از شبکه‌های بزرگ و کوچک است که به هم پیوسته‌اند و نام اینترنت (شبکه‌های در هم تنیده) از همین مجموعه گرفته شده است.
اینترنت کارش را سال ۱۹۶۹ با چهار هسته یا سیستم کامپیوتری میزبان شروع کرد اما امروز میلیون‌ها مورد از آنها در سراسر جهان وجود دارند.
البته این که گفته می‌شود اینترنت صاحب ندارد بدان معنا نیست که هیچ کس بر آن نظارت ندارد. یک موسسه غیرانتفاعی به نام انجمن اینترنت (Internet Society) که در سال ۱۹۹۲ تشکیل شده است مسئول نظارت بر آن است و مراقب است که پروتکل‌ها و قوانینی که در مورد اینترنت تصویب شده‌اند، در سراسر جهان اجرا شوند.[آشنایی با آیکان]
تسلسل شبکه‌ها
هر کامپیوتری که به اینترنت وصل است – از جمله کامپیوتری که با آن این گزارش را می‌خوانید- بخشی از یک شبکه است. شما که در خانه با یک مودم به یک موسسه ارائه دهنده سرویس‌های اینترنتی (ISP) وصل می‌شوید؛ در محل کار بخشی از یک شبکه محلی هستید و بیشتر مواقع باز هم از طریق مودم به یک ISP و از آن به اینترنت وصل می‌شوید و یا اینکه …
به هر حال این که از چه طریق به اینترنت وصل شوید مهم نیست، مهم این است که با اتصال به اینترنت، بخشی از دنیای شبکه‌ها می‌شوید. بسیاری از شرکت‌های ارتباطاتی بزرگ بک‌بُن‌های (ستون فقرات) اختصاصی خودشان را دارند که مناطق زیادی را به هم وصل می‌کنند.
معمولا این شرکت‌ها در هر منطقه یک نقطه حضور (POP) دارند. POP جایی است که کاربران محلی با استفاده از مودم و تلفن یا خطوط ارتباطی مشخصی به شبکه شرکت وصل می‌شوند. نکته جالب این است که در هیچ شبکهای مرجع کنترل کننده‌ای وجود ندارد و به جای آن چند شبکه سطح بالا وجود دارند که از طریق نقاط دسترسی شبکه (NAP) به هم متصل می‌شوند.
برای درک این پروسه به این مثال توجه کنید:
شرکت A یک ISP بزرگ است. این شرکت در هر شهر بزرگی یک نقطه حضور (POP) دارد. این POP ها قفسه‌های پر از مودم هستند که مشتریان ISP با تلفن به آنها متصل می‌شوند. شرکت A خطوطی از جنس فیبر نوری را از شرکت مخابرات اجاره کرده است تا به وسیله آنها نقاط حضورش را به هم متصل کند.
حالاشرکت B را در نظر بگیرید. این شرکت از چند ISP کوچک‌تر تشکیل شده است و در هر شهر بزرگ ساختمان‌هایی دارد که ISPهای آن ماشین‌های ارائه دهنده خود را در آنها مستقر کرده‌اند. این شرکت آن قدر بزرگ است که خودش با استفاده از خطوط فیبر نوری خودش ساختمان‌هایش را به هم متصل کرده است و در واقع ISP هایی که زیر نظر این شرکت کار می‌کنند از این طریق به هم وصل شده‌اند.
در این ساختار تمام مشتریان شرکت A می‌توانند با هم ارتباط داشته باشند و تمام مشتریان شرکت B با هم در ارتباط هستند. اما هیچ کدام از مشتریان شرکت A نمی‌تواند با مشتریان شرکت B ارتباط داشته باشد.
برای رفع این مشکل دو شرکت توافق می‌کنند با NAPها در شهرهای مختلف ارتباط قرار کنند و انتقال داده‌ها بین مشتریان دو شرکت در شهر های مختلف از طریق نقاط دسترسی شبکه انجام می‌گیرد. تحت این شرایط تمام کامپیوترهایی که به اینترنت وصل می‌شوند با هم ارتباط خواهند داشت.
پلی برای انتقال اطلاعات
تمام این شبکه‌ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر به نقاط دسترسی شبکه، بک‌بُن‌ها (ستون فقرات) و روترها (راهبان) نیاز دارند. نکته جالب توجه در این پروسه این است که یک پیغام می‌تواند در کسری از ثانیه از کامپیوتری به کامپیوتر دیگر برود و با عبور از شبکه‌های مختلف، نیمی از جهان را بپیماید. اما این پیغام‌ها از کدام مسیر باید رفت و آمد کنند.
مشخص کردن این مسیرها به عهده روترها است. روترها (راهبان‌ها یا مسیریاب‌ها) مشخص می‌کنند که اطلاعات از کدام مسیر از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر بروند.
آنها در واقع کامپیوترهای حرفه‌ای و قدرتمندی هستند که پیغام‌های ما را می‌فرستند و از طریق هزاران مسیری که تعریف شده است انتقال پیغام را سرعت می‌بخشند.
یک روتر (راهبان) دو وظیفه مجزا اما مرتبط با هم دارد:
– تضمین می‌کند که اطلاعات به جایی که نباید بروند، نروند.
– تضمین می‌کند که اطلاعات به مقصد مورد نظر برسد.
به دلیل انجام این کارها، روترها نقش بسیار موثری در نحوه ارتباط دو شبکه کامپیوتری ایفا می‌کنند. روترها دو شبکه را به هم متصل می‌کنند و اطلاعات میان آن دو را رد و بدل می‌کنند. آنها همچنین از شبکه‌ها در برابر انتقال بی‌مورد اطلاعات محافظت می‌کنند. بدون توجه به تعداد شبکه‌ها، طرز کار روترها بدون تغییر باقی می‌ماند.
از آنجا که اینترنت از ده‌ها هزار شبکه مختلف تشکیل شده است، استفاده از روتر‌هادر آن ضروری است.
بک‌بُن‌ها
اولین بک‌بُن دنیا در سال ۱۹۸۷ توسط بنیاد ملی علم آمریکا (NFS) درست شد. این بک‌بُن که NSFNET نام داشت یک خط T1 بودکه ۱۷۰ شبکه کوچک‌تر را به هم متصل می‌کرد و با سرعت انتقال ۱.۵۵۴ مگا بایت در ثانیه کار می‌کرد. یک سال بعد NSF با همکاری IBM و MCI بک‌بُن T3 (45 مگا بایت بر ثانیه) ایجاد کرد.
بک‌بُن‌ها معمولا شاهراه‌هایی از جنس فیبر نوری هستند. این شاهراه‌ها از چندین فیبر نوری در هم تنیده تشکیل شده‌اند تا ظرفیت انتقال داده‌هایشان بیشتر شود.
این کابل‌ها با علامت OC مشخص می‌شوند مانند: OC-3 ،OC-12 یا OC-48 . یک OC-3 توانایی انتقال ۱۵۵ میلیون بایت را در ثانیه دارد در حالی که یک OC-48 می‌تواند ۲۴۸۸ میلیون بایت(۲.۴۸۸ گیگا بایت) را درثانیه انتقال دهد.
برای این که به سرعت بالای بک‌بُن‌های مدرن پی ببریم کافی است آنرا با مودم‌های معمولی ۵۶K مقایسه کنیم که ۵۶۰۰۰ هزار بایت را در ثانیه منتقل می‌کنند.
امروزه شرکت‌های بسیاری وجود دارند که بک‌بُن‌های با ظرفیت بالای خود را دارند و به نقاط اتصال متفاوتی در سراسر جهان متصل‌اند. در این حالت هر کاربر اینترنتی، بدون توجه به موقعیت جغرافیایی‌اش و شرکتی که از آن برای اتصال به اینترنت استفاده می‌کند می‌تواند با هر کاربر دیگری در زمین به راحتی صحبت کند.
اینترنت موافقت‌نامه‌ای تو در تو و بسیار عظیم بین شرکت‌ها است تا به صورت مجانی با هم ارتباط برقرار کنند.
پروتکل اینترنتی: نشانی‌های IP
هر کامپیوتری در اینترنت یک شماره اختصاصی دارد که به آن نشانی IP می‌گویند.
IP علامت اختصاری پروتکل اینترنتی است؛ زبانی که کامپیوترها به وسیله آن با هم ارتباط برقرار می‌کنند. یک پروتکل، راه از پیش تعریف شده‌ای است که هرگاه کسی می‌خواهد از یک سرویس استفاده کند، از طریق آن وارد عمل می‌شود.
این «استفاده کننده» (کاربر) در این جا می‌تواند یک شخص حقیقی و یا یک برنامه مثل نرم افزارهای استفاده کننده از اینترنت باشد.
یک IP معمولا بدین شکل است:
۳۸.۱۱۳.۱۶۲.۴۲
ما انسان‌ها برای اینکه این نشانی‌ها را راحت حفظ کنیم، آنها را به صورت بالا می نویسی (که البته این هم راحت نیست) اما کامپیوترها به صورت باینری یا با هم ارتباط برقرار می‌کنند و نشانی IP بالا به زبان باینری بدین شکل است:
۱۰۰۱۱۰.۱۱۱۰۰۱.۱۰۱۰۰۰۱۰.۱۰۱۰۱۰
به عدد چهار بخشی موجود در IP اوکتتز(اوکتتز از ریشه عدد هشت یونانی گرفته شده است) گفته می‌شود چون هر کدام از آنها در صورت تبدیل به فرم باینری (دو دوئی) هشت موقعیت دارند. اگر این موقعیت‌ها را به هم اضافه کنیم می‌شود ۳۲ و دلیل این که به نشانی‌های IP اعداد ۳۲ بایتی می‌گویند همین است.
از آن جا که هر کدام از این موقعیت‌ها در سیستم باینری می‌توانند دو حالت داشته باشند (صفر یا یک)، تعداد نهایی حالات ترکیب آنها در اوکتتز، ۲۳۲ یا ۴,۲۴۹,۹۶۷,۲۹۶تعداد منحصر به فرد است.
در ازای تقریبا ۴.۳ میلیارد ترکیب محتمل، اعداد خاصی به عنوان نشانی‌های IP مشخص انتخاب شده‌اند.
برای نمونه، نشانی ۰.۰.۰.۰ برای شبکه‌های پیش‌فرض در نظر گرفته شده است و نشانی ۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵ برای broadcastها.
اوکتتز‌ها به جز جدا کردن اعداد کار دیگری هم دارند. از آنها برای ساخت کلاس‌هایی از IP ها استفاده می‌شود که می‌توانند در موارد خاص تجاری، دولتی و … استفاده شوند.
اوکتتز‌ها به دو بخش نت(Net) و هاست(Host) تقسیم می‌شوند.بخش نت همیشه اولین اوکتتز را در بر می‌گیرد و از آن برای یشناسایی شبکهای که کامپیوتر به آن تعلق دارد استفاده می‌شود. هاست(که گاهی به آن Node هم گفته می‌شود) کامپیوترهای حقیقی را در شبکه مشخص می‌کند. بخش هاست همیشه آخرین اوکتتز را در بر می‌گیرد.
پروتکل اینترنت: سیستم نام دامنه
وقتی که اینترنت در دوران ابتدایی‌اش به سر می‌برد، از تعداد کمی کامپیوتر که بوسیله مودم‌ها و خطوط تلفن با هم در ارتباط بودند، تشکیل شده بود.
در آن زمان برای این که ارتباط بین دو کامپیوتر برقرار شود کاربران باید IP کامپیوتری را که می‌خواستند با آن ارتباط برقرار کنند تهیه می‌کردند. برای نمونه نشانی IP یک کامپیوتر ۲۱۶.۲۷.۲۲.۱۶۲ بود و کاربر برای برقراری ارتباط با آن باید آن را تهیه می‌کرد. در اوایل این کار چندان سخت نبود اما با گسترش استفاده‌کنندگان اینترنت، تهیه IP دیگران دیگر غیر ممکن شد.
اولین راه‌حل یک تکست فایل ساده بود که توسط مرکز اطلاعات شبکه‌ها تهیه شد و نام‌ها را به نشانی‌های IP هدایت می‌کرد. به زودی این فایل به قدری کند و ناکارآمد شد که نمی‌شد آن را مدیریت کرد. در سال ۱۹۸۳، دانشگاه وییسکانسین سیستم نام دامنه (DNS) را ابداع کرد که نامهای تکست را به صورت خود‌کار به نشانی‌های IP هدایت می‌کرد.
URL ؛ مکان‌نمای یکسان منبع (نشانی سایت)
وقتی که شما از اینترنت استفاده می کنید یا یک میل می‌فرستید، از یک نام دامنه استفاده می‌کنید که این کار را برای شما انجام میدهد.
برای نمونه نشانی سایت نام دامنه سایت را در بر دارد. همین نام دامنه در سایت هم وجود دارد. هر بار که ما از یک نام دامنه استفاده می‌کنیم، از سرورهای نامهای دامنه (DNS) استفاده می‌کنیم که نامهای دامنه قابل خواندن برای انسان را به IPهای قابل فهم برای ماشین تبدیل می‌کند.
نامهای دامنه سطح بالا که به آنها دامنههای سطح اول هم گفته می‌شود این‌ها هستند: .COM، .ORG ، .IR، .NET ، .EDU و .GOV.
چند سایت معروف که از دامنه .COM استفاده می‌کنند این‌ها هستند:
• Google
• Yahoo
• Microsoft
هر نامی در دامنه سطح بالای COM. باید منحصر به فرد باشد. کلمه همیشگی سمت چپ مثل WWW ، نام میزبان است که نام یک ماشین خاص (با یک IP خاص) را در یک دامنه مشخص می‌کند.
یک دامنه داده شده می‌تواند به صورت بالقوه نام میلیون‌ها هاست(میزبان) را تا زمانی که در آن منحصر به فرد هستند در بر بگیرد.
سرور نام ای دامنه (DNS)، درخواست‌ها را از برنامه‌ها و دیگر سرورهای نام دریافت می‌کنند تا نامهای دامنه را به نشانی‌های IP تبدیل کنند.
وقتی که یک درخواست به سرور نام‌دامنه وارد می‌شود، سرور یکی از چهار کار زیر را بر روی آن انجام میدهد:
۱- با یک نشانی IP به آن جواب میدهد چون نشانی IP دامنه درخواست شده را می‌داند.
۲- با دیگر سرورهای سیسم نام دامنه تماس می‌گیرد و سعی می‌کند نشانی IP نام درخواست شده را پیدا کند. البته سرور شاید چندین بار این کار را انجام دهد.
۳- امکان دارد بگوید: من نشانی IP دامنه‌ای که شما خواسته‌اید ندارم اما نشانیIP سرور دیگری را به شما می‌دهم که نشانی‌های بیشتری از من می‌داند.
۴- یک پیغام ارور(Error) می‌فرستد، چون دامنه درخواست شده یا وجود ندارد یا دیگر اعتبار ندارد.
برای درک این پروسه بهتر است به این نمونه توجه کنید:
فرض کنید شما نشانی سایت را در مرورگر خود تایپ می‌کنید. مرورگر برای یافتن نشانی IP به یک سرور نام دامنه(DNS) مراجعه می‌کند. این سرور هم جستجو را با تماس با یکی از روت سرورها(سرورهای اصلی) آغاز می‌کند.
روت سروها نشانی‌های IP تمام DNS سرورها را که با دامنههای سطح بالا (.COM ،.NET ،.IR و… ) کار می‌کنند دارند. سرور DNS شما از روت سرور سایت را می‌خواهد. اگر روت سرور این IP را نداشته باشد می‌گوید:
«من IP درخواست شما سایت را ندارم اما IP سرور دامنههای .IR را به شما می‌دهم».
آن وقت سرور نام دامنه شما، یک درخواست به سرور دی‌ان‌اس .IR می‌فرستد و از آن می‌پرسد که آیا نشانی IP برای سایت می‌شناسد یا نه. سرور DNS دامنههای IR، نشانی‌های IP سرور نامی را که با دامنه سایت در ارتباط هستند می‌شناسند، به همین خاطر درخواست شما را به آنها ارجاع میدهد.
سرور نام شما سپس به سرور دی‌ان‌اس سایت مراجعه می‌کند و می‌پرسد که آیا این سرور DNS ، نشانی IP سایت را می‌شناسد یا نه.
این سرور قطعا نشانی IP مورد درخواست ما را دارد بنابر این آنرا به سرور DNS ما میدهد. این سرور هم آن را به مرورگر ما میدهد و مرورگر برای دریافت یک صفحه وب از سایت به سرور مراجعه می‌کند.
یکی از کلیدهای موفقیت در انجام چنین کاری افزونگی تکرار و فراوانی است. در هر سطح چندین سرور DNS وجود دارد و هر گاه یک درخواست به جواب نرسد چندین سرور دیگر برای رسیدن به جواب وجود دارد. کلید دیگر cashing است.
وقتی که یک سرور DNS یک درخواست را به جواب می‌رساند، نشانی IP دریافت شده را ذخیره می‌کند. و وقتی که یک درخواست دامنه .IR را به یک روت سرور ارجاع میدهد، نشانی IP سروری را که IP دامنههای .IR را دارد ذخیره می‌کند تا دفعه بعد که دوباره درخواستی برای نشانیIP دامنه .IR دریافت کرد بدون واسطه روت سرور به همین سرور DNS مراجعه کند.
سرور DNS این کار را می‌تواند برای هر درخواست انجام دهد و cashing به آن این اجازه را میدهد که از جستجو‌های بی‌مورد دست بردارد.
سرورهای DNS روزانه به میلیاردها درخواست پاسخ می‌دهند و وجود آنها برای عملکرد روان اینترنت بسیار ضروری است.
این حقیقت که این مراکز اطلاعاتی بسیار گسترده و پراکنده به این خوبی و البته به دور از چشم ما کار می‌کنند، گواه طراحی بی‌نظیر آنهاست.
کلاینت‌ها و سرورها
سرورها دسترسی یه اینترنت را برای ما میسر می‌کنند. تمام ماشین‌های موجود در اینترنت یا سرور هستند یا کلاینت. سرورها دستگاه هایی هستند که به دیگر ماشین‌ها سرویس ارائه می‌دهند و ماشین‌هایی که از آنها برای برقراری ارتباط با سرورها استفاده می‌شود کلاینت هستند.
در فضای اینترنت، این سرورهای وب، سرورهای ایمیل، سرورهای FTP و دیگر سرورها هستند که نیازهای ما برای ایجاد ارتباط را برطرف می‌کند.
وقتی که شما می‌خواهید به سایت متصل می‌شوید تا یک صفحه را بخوانید، از یک کلاینت (کامپیوتری که پشت آن نشسته‌اید) استفاده می کنید.
در واقع ابتدا به سرور وب سایت دسترسی پیدا می‌کنید؛ ماشین سرور صفحه‌ای را که شما درخواست کرده‌اید پیدا می‌کند و برایتان می‌فرستد. کلاینت‌هایی هم که به یک ماشین سرور متصل می‌شوند همین کار را با یک منظور مشخص انجام می‌هند؛ یعنی درخواست‌هایشان را به یک نرم افزار مشخص سرور که در یک ماشین سرور فعال است هدایت می‌کنند.
هر سرور یک نشانی IP ثابت دارد که به ندرت تغییر پیدا می‌کند. در مقابل یک کامپیوتر خانگی که از طریق مودم شماره‌گیری می‌کند هر بار که به ISP متصل می‌شود یک نشانی IP دریافت می‌کند.
این IP تا هنگامی که شما به اینترنت وصل هستید منحصراً در اختیار شماست اما هر بار که به یک ISP متصل شوید، یک IP جدید دریافت خواهید کرد. بدین ترتیب ISP به جای این که هر مشتری را با یک IP بشناسد، هر مودم را با یک IP می‌شناسد.
پورت‌ها
وقتی که یک کلاینت به وسیله یک پورت به یک سرویس متصل می‌شود، از یک پروتکل مشخص استفاده می‌کند. پروتکل‌ها معمولاً به صورت تکست هستند و به سادگی تعریف می‌کنند که چگونه کلاینت‌ها و سرورها با هم ارتباط برقرار می‌کنند. هر وب سرور در اینترنت پروتکل انتقال تکست‌های هایپر (HTTP) را می‌شناسد.
اجزایی که طرز کارشان در این گزارش معرفی شدند (شبکه‌ها، روترها [راهبان‌ها]، نقاط دسترسی شبکه[NAP]، سیستم نامهای دامنه[DNS] و سرورهای پرقدرت)، جیزهایی هستند که ما برای دسترسی به اینترنت به آنها نیاز داریم.
نکته جالب در مورد آنها این است که این سیستم‌های عریض و طویل دسترسی ما به اینترنت را تنها در چند میلیونیوم ثانیه امکان‌پذیر می‌کنند.
این اجزا در دنیای مدرن بسیار مهم هستند چرا که بدون آنها دسترسی به اینترنت ممکن نیست و دنیای بدون اینترنت هم برای بسیاری از ما معنایی ندارد
تفاوت اینترنت ، اینترانت و اکسترانت در چیست؟
اینترنت
اینترنت، شبکهای است که به وسیله دستگاه اتصال به شبکه، برای همه قابل دسترسی است. یک شبکه بزرگ برای به اشتراک گذاری اطلاعات به صورت عمومی، و در قالب صفحات وب به هم پیوسته است.
پروتکل اینترنت، یک سایت را به وسیله URL یا نام دامنه به کاربران تعریف می‌کند. در حقیقت اینترنت، شبکه سراسر جهان است که به عنوان وب گسترده جهانی شناخته می‌شود.
اینترانت
شبکه اینترانت برای گروه کوچکی طراحی شده و قابل دسترسی است. اینترانت بیشتر در سازمان‌ها و بیزینس‌ها و برای به اشتراک گذاری فایل‌ها و منابع از سرورها و کامپیوترهای داخل یک مجموعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اینترانت ممکن است به اینترنت دسترسی بدهد یا ندهد.
اگر یک شبکه اینترانت دسترسی به اینترنت داشته باشد، به وسیله یک دیواره آتش یا همان Firewall از دسترسی اینترنت به اینترانت جلوگیری می‌کند. هدف از طراحی اینترانت این بوده است که اعضای یک گروه در یک مکان، بتوانند به راحتی با همدیگر فایل به اشتراک بگذارند، و اغلب آن را اینترنت خصوصی یا شخصی می‌نامند.
اکسترانت
اکسترانت هم شبیه اینترانت است، با این تفاوت که از طریق پرتال وب قابل دسترس است. اکسترانت، برای کسی که نام کاربری و رمزعبور را دارد، می‌توانداز هر جایی قابل دسترس باشد.
هدف از طراحی این نوع شبکه، به اشتراک گذاری اطلاعات و فایل‌ها در داخل یک گروه، که اعضای آن در یک مکان متمرکز نیستند، می‌باشد. برای نمونه، استفاده از یک VPN که کارمندان بتوانند خارج از اداره هم با نام‌کاربری و رمزعبور به شبکه وصل شوند.
تفاوت عمده و مهم این سه در دسترس پذیری‌شان است. اینترنت عمومی است، در حالی که دوتای دیگر محدودیت در دسترسی دارند. عمده کاربران از اینترنت استفاده می‌کنند، و اگر بخواهند در یک مکان مشخص فایل‌ها و منابعی را به اشتراک بگذارند از اینترانت بهره می‌برند. و همچنین اگر گروهی بخواهند از راه دور به شبکهای که ساخته‌اند دسترسی داشته باشند از اکسترانت استفاده می‌کنند.
شبکه ملی اطلاعات چیست؟
متاسفانه به دلیل عدم اطلاع رسانی دقیق، درست و به اندازه درباره این شبکه، به محض اینکه کاربران ایرانی این نام را می شنوند، افکاری مانند اینترنت محدود و بسته و به دور از ارتباطات بین‌المللی به ذهنشان خطور می کند. بنابراین، نیاز است که در این زمینه اطلاعات دقیقی به مردم داده شود تا نگرانی های احتمالی شان رفع شود.
به طور کلی، مردم ماهیت این شبکه را به خوبی نمی شناسند و درباره آن اطلاعات دقیقی ندارند. همین موضوع موجب سردرگمی آنان شده است. همانطور که گفتیم، دلیل ناآگاهی مردم، عدم اطلاع رسانی است.
بنابراین، در مطلب حاضر به تعریف شبکه مورد بحث می پردازیم تا مفهوم آن را روشن کنیم و ابهامات احتمالی را برطرف نماییم. با ما همراه باشید.
در تعریف شبکه ملی اطلاعات می توانیم بگوییم که این شبکه پروژه‌ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران است. این شبکه با نامهای دیگری مانند اینترنت ملی، اینترانت ملی ایران و شبکه ملی اینترنت نیز شناخته می‌شود.
بر اساس تعریفی که در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه درباره شبکه مورد بحث آمده است و شورای عالی فضای مجازی نیز آن را تصویب کرده، شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکهای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی)، به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است.
به صورتی که درخواست های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند، به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت، خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.
تاریخچه مختصری درباره ایده شبکه ملی اطلاعات
خوب است بدانید که ایده اولیه شبکه ملی اطلاعات در سال ۱۳۸۴ در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تحت عنوان «اینترنت ملی» و «شبکه ملی اینترنت» مطرح شد.
مراحل مطالعاتی این پروژه در دولت نهم انجام شد، در ادامه، این پروژه در سال ۱۳۸۹ با عنوان «شبکه ملی اطلاعات» در قانون برنامه پنجم توسعه گنجانده شد. هدف مسئولان این بود که کار این برنامه تا سال ۱۳۹۵ به اتمام برسد و بهره برداری از آن آغاز شود. تا پایان دولت دهم اصلاحاتی در طراحی این شبکه صورت گرفت و مرحله آزمایشی و پایلوت آن انجام شد.
در دولت یازدهم، الزامات این شبکه توسط شورای عالی فضای مجازی تعیین و نسخه اولیه آن افتتاح شد. این نسخه شامل مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت و کارساز نام دامنه ملی می‌شود.
همچنین این شبکه امکان تفکیک ترافیک داخلی و خارجی شبکه را فراهم می‌کند تا رشد تولید محتوای داخلی و استفاده بیشتر از ترافیک داخلی امکان پذیر شود، هزینه‌های ترافیک کاهش پیدا کند و سرعت اینترنت افزایش یابد.
جالب است بدانید که بر خلاف تصور عموم، اینترنت ملی هیچ ارتباطی به محدود کردن اینترنت ندارد و صرفا نوعی گردش اطلاعات در بستر داخلی است.
در این طرح با نگاهی به محتواهایی که بیشتر مورد استفاده مردم قرار می گیرند، مثل فیلم و سریال و یا شبکه های پیام رسان، این اطلاعات وارد بستر پهنای باند داخلی می شوند تا سرعت و کیفیت بسیار بهتری را برای کاربر به ارمغان بیاورند.
فواید شبکه ملی اطلاعات
ارائه خدمات الکترونیک در بستر شبکه ملی اطلاعات
ارائه خدمات دولت الکترونیک مانند آموزش، بهداشت و درمان و یا حتی مصاحبه های اینترنتی از جمله مزیت های اینترنت داخلی به شمار می رود. نمونه بارز این نوع مصاحبه ها، مصاحبه برخط محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات بود. طی این مصاحبه، کاربران با ارسال کامنت سوالات خود را از وی پرسیدند.
افزایش سرعت اینترنت
اگر علاقمند به اخبار تکنولوژی هستید، حتما می دانید اینترنت داخلی موجب افزایش سرعت اینترنت می شود. در همین ارتباط خوب است بدانید که کره جنوبی پرسرعت ترین اینترنت جهان را در اختیار کاربرانش قرار میدهد.
اینترنت ملی یکی از دلایل اصلی سرعت پیشرفته اینترنت در این کشور است. گفتنی است، که کره جنوبی از نظر آمادگی الکترونیک و پهنای باند رتبه نخست را در دنیا دارد.
جالب اینکه، ۸۰ درصد پهنای باند این کشور داخلی است. به این معنی که ۸۰ درصد شبکه اینترنت این کشور بی‌نیاز از ارتباطات خارجی است و ارتباطات و انتقالات دیتای آن در داخل شبکه به گردش در می‌آید.
استقلال
با عملیاتی شدن طرح اینترنت داخلی در ایران، حتی در صورتی که اینترنت در فضای جهانی به هر دلیلی با مشکل مواجه شود، کاربران در داخل کشور می توانند از شبکه ملی استفاده کنند و نیاز خود را بر طرف نمایند.
به این ترتیب، وابستگی به منابع خارجی اینترنت از بین می رود و استقلال در این زمینه برای کشور به دست می آید. از آنجائیکه یکی از اهداف مهم جمهوری اسلامی، دستیابی به استقلال است، این موضوع اهمیت زیادی دارد.
ارزان تر شدن اینترنت
یکی دیگر از فواید شبکه مورد بحث این است که منجر به کاهش هزینه اینترنت خواهد شد. بنابراین، یکی از جنبه های مهم این طرح، بعد اقتصادی آن است که به نفع دولت و مردم است.
به عبارت دیگر، اینکه دیتاهای پرطرفدار مستقیما بر روی شبکه داخلی به گردش در آید و یک بار به خارج و داخل کشور برنگردد، به سود همه خواهد بود.
قدرتمندی در برابر سایر کشورها
واقعیت این است که در حال حاضر با نداشتن شبکه ملی اطلاعات به قدرتمند شدن سایر کشورها در برابر خودمان از طریق دسترسی آنها به اطلاعات کاربران ایرانی کمک می کنیم.
در این شرایط، در رقابت دنیای اینترنتی، بازی را به طرف مقابل واگذار کرده‌ایم. به این ترتیب، بسیار ضروری است که در راستای عملیاتی شدن این طرح گام برداریم و به قدرتمندی هر چه بیشتر خودمان کمک کنیم.
امنیت اطلاعات کاربران
با توجه به اقدامات خرابکارانه گسترده توسط دولت های متخاصم علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه سایبری، باید تدابیری در این زمینه اندیشیده شود. اینترنت داخلی بستری ایجاد می کند که بتوان جلوی این خرابکاری ها را تا حد زیادی گرفت.
به این ترتیب، درخواست هایی که از خارج کشور فرستاده می شوند از طریق یک درگاه مشخص وارد می شوند و قابل کنترل و مسدود کردن خواهند بود. به این ترتیب، می توانیم امنیت اطلاعات کاربران را تضمین نماییم و فضای امن تری را برای آنان به وجود بیاوریم.
اهمیت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات
به گفته برخی کارشناسان، کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت، مهمترین دلیل پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات است. در این چارچوب، تجهیزات و زیرساخت‌های لازم برای مدیریت یک شبکه سراسری اطلاعاتی و ارتباطی ملی در کشور فراهم می شود.
به طوریکه چنانچه جامعه جهانی، ایران را از دسترسی به شبکه جهانی اینترنت محروم کند یا دسترسی ایران به شبکه جهانی به هر دلیلی قطع شود، ما می توانیم تا حد زیادی به توانایی‌های خود متکی باشیم و مستقل عمل کنیم.
گفتنی است، امکان تحریم اینترنتی ایران، همانند انواع تحریم های ناعادلانه دیگری که علیه کشورمان اعمال شده است، وجود دارد. از سوی دیگر، به دلیل رخدادهای فیزیکی مانند قطع کابل‌ها و… نیز ممکن است دسترسی ایران به اینترنت جهانی دچار اختلال شود.
وجود شبکه ملی اطلاعات، دسترسی امن و پایدار به سرویس‌های ملی را برای کاربران مهیا می کند و شرایط را برای بهره مندی آن ها از پهنای باند بسیار بالایی برای ارتباط و انتقال اطلاعات فراهم می کند.
زیرا بستر اجرای این طرح، شبکه ملی فیبر نوری ایران است. این شبکه توسط شرکت ارتباطات زیرساخت، توسعه داده شده و در پایان سال ۸۹ به بیش از ۱۵۵ هزار کیلومتر در سراسر کشور گسترش یافت.
به طور کلی، با کمی دقت در تحولات بین المللی در عرصه سایبری می توانیم به اهمیت اینترنت داخلی پی ببریم. در همین ارتباط می توان به این مسئله مهم اشاره کرد که در حال حاضر کشورهای متعددی در جهان به اهمیت اینترنت داخلی پی برده اند. به طوریکه کشورهایی مانند آلمان، روسیه، برزیل، چین و… اقدامات مهمی در این راستا انجام داده اند.
در جمع بندی می توان گفت که به سبب مخاطرات امنیتی کشور و حملات سایبری پی در پی به ایران، باید هرچه زودتر به سیستم اینترنت داخلی به طور کامل دست پیدا کرد. از سوی دیگر، نیاز است که اطلاع رسانی دقیقی دربارهشبکه ملی اطلاعات انجام شود تا بتوانیم از فواید آن بهره ببریم و به اینترنت امن، ارزان و مستقل دسترسی داشته باشیم.
منبع: مجله فناوری ایران رادا
